Humusu Hesaplamanın Yolu 19 Madde Humusu gelecek yıla ertelemenin hükmü nedir? Biraz nakit, biraz da bazı şahıslardan alacaklı olduğum bir miktar param var. Diğer taraftan ev yaptırmak üzere aldığım arsa için borçluyum, bu arsanın satış bedeli olarak birkaç ay sonra ödenmesi gereken bir çek verdim. Acaba, bu borcu yukarıda zikrettiğim paradan düşerek humus verebilir miyim? Ayrıca ev yaptırabilmek için almış olduğum bu arsaya humus lazım gelir mi? Ben bekarım. İleride evlilik masraflarımı karşılayabilmem için mal biriktirmem caiz midir? Humus hesaplamak için belirlediğim yıl, 10. ayın sonunda bitiyor. Acaba 10. ayda aldığım maaşta humus var mıdır? Eğer masraflardan artakalan kısmını eşime hediye edersem yine o paraya humus lazım gelir mi? Humusu verilmiş bir malı harcarsam malî yıl sonunda harcadığım miktarı o yılın kazancından çıkarabilir miyim? Humus lazım gelmeyen bir mal -hediye ve ödüller gibi- ana sermayeye karışırsa humus senesinin sonunda, karışan miktarı ana sermayeden çıkarmam ve sonra geri kalan malın humusunu vermem caiz olur mu? Üç yıl önce humusu verilmiş parayla bir dükkan açtım. Humus yılımın sonu şemsî yılın sonuna rastlamaktadır. Humus yılım bitmek üzereyken ana sermayem borç olarak milletin elindedir. Bunun dışında çok miktarda borcum da var; bu hususta benim şer'î vazifem nedir? Dükkandaki malların sene sonunda kıymetini tayin etmek bize çok zor geliyor; bunu nasıl hesaplayalım? Nakite dönüşünceye ve kâra geçinceye kadar birkaç yıl elimdeki sermayenin humusunu hesaplama-yıp bundan sonra, önceki sermayenin dışındaki paranın humusunu hesaplamamın şer'î bir sakıncası var mıdır? Dükkan sahiplerinin humus vermede kullanabilecekleri en kolay yöntemi bize izah eder misiniz? Bankadaki ticaret ortaklığına yatırdığım paranın kârını önceden hakketmiş olmama rağmen, geçen yılın üçüncü ayının ilk gününü kazançlarımın humusunu vermek amacıyla humus yılımın başı olarak kararlaştırdım. Bu süre zarfında humusu olmayan bir maldan (geçimim için) yararlanıyordum. Acaba yıllık gelirleri hesaplamak için bu yöntem doğru mudur? Birkaç yıl önce düşük fiyatla bir arsa satın alan kimse, şimdi malının temizlenmesi için humusunu vermek istiyor. Acaba; bu arsanın humusunu satın aldığı değerden mi yoksa çok fazla yükselmiş olan şu anki değerinden mi vermelidir? Eğer insan; motor, taksi veya halı gibi ihtiyacı olan eşyaları satarsa ve onlarında humusu verilmemiş olursa, acaba satar satmaz onların humusunu mu vermelimidir? Buzdolabı gibi ihtiyaç duyduğu bir eşyayı satın almağa gücü yetmediğinden para biriktirip onu almak zorunda olan birisi, o ihtiyacını almadan humus yılı gelip çatarsa biriktirdiği paraya humus gelir mi? Humus yılı girmeden önce gelirinden, bir miktarını birisine borç verirse ve bu para humus yılı geçtikten sonra kendisine geriye ödenirse, bu malın humus hükmü nedir? 12